Mangan (Mn) - Manganese

Mangan (Mn) - Manganese

Tên gọi chung của các loại phân cung cấp Mangan cho cây trồng

Các loại phân bón chứa mangan thường được gọi là phân bón vi lượng mangan. Dạng mangan mà cây trồng có thể hấp thụ hiệu quả nhất là ion Mn²⁺ (mangan hóa trị II) và các phức hợp hữu cơ có chứa mangan. Cây không thể sử dụng mangan ở dạng hóa trị IV (Mn⁴⁺).

Vai trò của Mangan trong các quá trình sinh lý – sinh hóa của cây trồng

Mangan là một nguyên tố vi lượng có chức năng như tác nhân oxy hóa trong cây, đóng vai trò thiết yếu trong nhiều hoạt động sinh lý.

Cụ thể, mangan ảnh hưởng đến các quá trình sau:

Dinh dưỡng khoáng: thúc đẩy sự hấp thụ dinh dưỡng, hỗ trợ quá trình cố định đạm và khử nitrat.
Hô hấp: tham gia vào quá trình oxy hóa và chu trình Krebs.
Quang hợp: góp phần vào phản ứng khử CO₂, hỗ trợ duy trì hiệu suất quang hợp.
Tổng hợp hợp chất hữu cơ: giúp hình thành gluxit, axit nucleic và các chất điều hòa sinh trưởng.
Vận chuyển và chuyển hóa nội bộ: điều hòa quá trình thoát hơi nước và chuyển hóa gluxit.
Phát triển và sinh trưởng: ảnh hưởng đến quá trình nảy mầm, phát triển thân, ra hoa và kết trái.
Khả năng chống chịu hạn: tăng sức đề kháng của cây trước điều kiện khô hạn.

Ngoài ra, mangan còn liên quan đến quá trình tổng hợp nhiều chất quan trọng trong cây như: đường, các hợp chất chứa đạm, axit hữu cơ, sắc tố, vitamin, auxin và các enzyme (men). Đặc biệt, Mn giữ vai trò quan trọng trong sự hình thành diệp lục và kích hoạt hoạt động của nhiều loại enzyme trong tế bào thực vật.

Điều kiện đất đai và hiện tượng thiếu mangan

Thiếu mangan thường dễ nhận biết trong một số điều kiện đất cụ thể. Các trường hợp thiếu mangan điển hình thường gặp trên:

Đất trồng rau tưới bằng nước cống rãnh,
Đất trồng cây hòa thảo bón nhiều vôi.

Hiện tượng thiếu Mn hiếm khi xảy ra trên đất chua hoặc đất lúa nước (yếm khí), nhưng lại thường thấy ở đất kiềm, đất chua sau khi bón vôi, đất khoáng khí và đất có hàm lượng chất hữu cơ cao. Trong các loại đất này, mangan thường tồn tại ở dạng hóa trị III hoặc IV – các dạng khó tan và khó hấp thụ đối với cây. Mangan cũng có thể kết hợp với chất hữu cơ tạo thành hợp chất không tan, làm giảm hiệu lực của phân bón chứa Mn.

Trong môi trường kiềm, ngay cả khi cây hấp thu được Mn, ion này vẫn có thể bị oxy hóa thành dạng không tan và kết tụ trong mạch dẫn, làm gián đoạn sự phân bố mangan bên trong cây.

* Biểu hiện của cây trồng thiếu Mangan

Cây trồng thiếu Mangan thường có các biểu hiện sau: Lá non có thể xuất hiện các đốm vàng hoặc xám, đặc biệt ở vùng giữa các gân lá, trong khi gân lá vẫn còn xanh đậm. Thiếu Mangan có thể làm giảm sự phát triển của cây, khiến cây còi cọc và kém phát triển. Các triệu chứng này có thể giống với thiếu Sắt, nên cần phân biệt.

Biểu hiện trên lá:

Lá non thường là nơi đầu tiên thể hiện sự thiếu Mangan. Phần thịt lá giữa các gân lá chuyển sang màu vàng hoặc xám, trong khi gân lá vẫn giữ màu xanh.

Ảnh hưởng đến sự phát triển:
Cây thiếu Mangan có thể chậm phát triển, còi cọc và năng suất thấp.
Biểu hiện thiếu Mangan trên dưa chuột và cà chua
Biểu hiện thiếu Mangan trên lúa