Phân Kali (Potassium Fertilizer) – Vai Trò, Đặc Điểm và Ứng Dụng Trong Nông Nghiệp

Nội dung chính

1. Khái niệm và đánh giá độ dinh dưỡng của phân Kali

2. Vai trò của Kali đối với cây trồng

3. Dấu hiệu thiếu và thừa Kali trên cây trồng

3.1. Thiếu Kali:

3.2. Thừa Kali:

4. Thang đánh giá hàm lượng Kali trong đất

4.1. Hàm lượng Kali tổng số (K₂O %):

4.2. Kali trao đổi (K⁺):

5. Các loại phân Kali phổ biến trên thị trường

5.1. Kali Clorua (KCl – MOP: Muriate of Potash)

5.2. Kali Sunphat (K₂SO₄ – Potassium Sulphate)

5.3. Kali Cacbonat (K₂CO₃ – Potassium Carbonate)

6. Tổng quan ngành phân Kali tại Việt Nam và thế giới

7. Các loại quặng chứa Kali

8. Công nghệ sản xuất phân Kali Clorua (KCl)

Khái niệm và đánh giá độ dinh dưỡng của phân Kali

Potassium (Kali) là một nguyên tố thiết yếu trong sản xuất nông nghiệp. Giá trị dinh dưỡng của phân Kali được đánh giá chủ yếu thông qua hàm lượng %K₂O – biểu thị tỉ lệ kali oxit có trong sản phẩm phân bón.

Vai trò của Kali đối với cây trồng

Dù Kali không tham gia trực tiếp vào cấu trúc mô thực vật, nhưng lại là nguyên tố dinh dưỡng mà cây cần với lượng lớn, ảnh hưởng đến gần như tất cả các bộ phận của cây. Những tác dụng nổi bật bao gồm:

Điều tiết nước và khí khổng: Kali kiểm soát sự đóng mở của khí khổng – giúp cây duy trì cân bằng nước, đặc biệt quan trọng trong điều kiện khô hạn.
Tăng cường quá trình quang hợp: Ở điều kiện ánh sáng yếu, Kali kích thích quá trình quang hợp, góp phần nâng cao năng suất sinh học.
Tăng hiệu quả hấp thu đạm: Kali hoạt động như chất xúc tác sinh hóa, thúc đẩy tổng hợp carbohydrate (đường, tinh bột), chất xơ, dầu và protein.
Cải thiện khả năng kháng bệnh và điều kiện bất lợi: Giúp cây tăng sức đề kháng với sâu bệnh, chịu lạnh, chịu hạn và chống đổ ngã.

Lưu ý: Kali có tính dễ hòa tan, dễ bị rửa trôi trong mùa mưa hoặc điều kiện ngập úng. Vì vậy, trong các vùng khí hậu nhiệt đới ẩm, nhu cầu bổ sung Kali thường cao hơn bình thường.

Dấu hiệu thiếu và thừa Kali trên cây trồng

Thiếu Kali:

Lá già xuất hiện hiện tượng cháy mép, đặc biệt là ở đỉnh lá.
Khi thiếu nghiêm trọng, lá héo và rụng sớm, cây sinh trưởng kém, thân yếu dễ đổ ngã.
Trên cây ăn trái, củ và hạt: giảm chất lượng, năng suất thấp.

Hình ảnh: Triệu chứng thiếu chất dinh dưỡng Kali trên cây

Thừa Kali:

Dấu hiệu không rõ rệt, khó nhận biết. Trên cây có múi như cam, quả có thể bị sần sùi.
Lạm dụng phân Kali có thể làm mất cân đối với các chất dinh dưỡng khác (đặc biệt là Magie và Canxi).

Hình ảnh: Cây thừa Kali lá bị cháy viền, khô và giòn

Thang đánh giá hàm lượng Kali trong đất

Hàm lượng Kali tổng số (K₂O %):

Mức độ	Hàm lượng (%)
Rất nghèo	< 0,2%
Nghèo	0,2 – 0,5%
Trung bình	0,5 – 0,8%
Khá	0,8 – 1,2%
Giàu	> 1,2%

Kali trao đổi (K⁺):

Mức độ	mg/100g đất	meq/100g đất
Rất nghèo	< 4	< 0,1
Nghèo	4 – 12	0,1 – 0,3
Trung bình	12 – 20	0,3 – 0,5
Giàu	> 20	> 0,5

Các loại phân Kali phổ biến trên thị trường

Kali Clorua (KCl – MOP: Muriate of Potash)

Chiếm hơn 90% tổng lượng phân Kali tiêu thụ toàn cầu.
Dạng tinh thể hạt, có màu hồng nhạt hoặc xám trắng, dân gian gọi là “phân muối ớt”.
Hàm lượng Kali (tính theo K₂O): 50 – 60%.

Nguồn gốc: chiết xuất từ các loại quặng như Sylvinit, Sylvit, Carnalit.

Hình ảnh: Các loại Kali Clorua trên thị trường

Kali Sunphat (K₂SO₄ – Potassium Sulphate)

Hàm lượng Kali: 45 – 50% K₂O; chứa thêm 18% lưu huỳnh.
Thích hợp với cây có dầu, cây công nghiệp như chè, cà phê, thuốc lá và các loại rau ăn lá.
Là loại phân sinh lý chua, không nên dùng lâu dài trên đất chua vì có thể làm tăng độ axit của đất.

Hình ảnh: Phân Kali Sunphate (K2SO4) dạng bột, dạng hạt

Kali Cacbonat (K₂CO₃ – Potassium Carbonate)

Còn gọi là Bồ tạt, ít phổ biến hơn, thường dùng trong công nghiệp và một số vùng trồng trọt chuyên biệt.

Hình ảnh: Kali Cacbonat (K₂CO₃ – Potassium Carbonate)

Tổng quan ngành phân Kali tại Việt Nam và thế giới

Việt Nam hoàn toàn phụ thuộc vào nhập khẩu phân Kali với sản lượng ~700.000 tấn/năm.
Chỉ có khoảng 15 quốc gia sản xuất phân Kali quy mô lớn, tập trung tại châu Âu, châu Mỹ và Trung Đông.
6 nước xuất khẩu chính chi phối thị trường toàn cầu: Canada, Nga, Belarus, Đức, Israel, Jordan.
Canada là quốc gia dẫn đầu, chiếm khoảng 1/3 sản lượng phân Kali toàn cầu.

Các loại quặng chứa Kali

Tên quặng	Thành phần hóa học	Hàm lượng K₂O (%)
Sylvit	KCl	~63,1%
Carnalit	KCl.MgCl₂.6H₂O	~17%
Sylvinit	KCl.NaCl	~28%

Công nghệ sản xuất phân Kali Clorua (KCl)

Phân KCl được sản xuất chủ yếu từ quặng Sylvinit, Sylvit và Carnalit, qua các giai đoạn:

Khai thác mỏ (truyền thống hoặc hòa tách)
Nghiền – Tách khoáng
Kết tinh – Làm khô – Đóng gói
Các quốc gia như Canada, Đức, Thái Lan sở hữu công nghệ chế biến hiện đại, đáp ứng tiêu chuẩn phân bón nông nghiệp cao cấp.

Phân Kali là một yếu tố không thể thiếu trong sản xuất nông nghiệp bền vững. Việc lựa chọn đúng loại phân, liều lượng và phương pháp sử dụng phù hợp với điều kiện đất và cây trồng sẽ giúp tăng năng suất, cải thiện chất lượng nông sản và bảo vệ đất đai lâu dài. Với vai trò quan trọng và thị trường tiềm năng, ngành phân Kali tiếp tục là một mắt xích then chốt trong chuỗi giá trị nông nghiệp công nghệ cao.